Arama Kurtarma ve İlkyardım Teknolojileri

Arama kurtarma operasyonları, doğa olayları sonrasında hayat kurtarmak için önemli bir rol oynar. Yıkılan binalarda enkaz altında kalan insanları kurtarmak için özel eğitimli takımlar gereklidir. Deprem bölgelerinde arama kurtarma çalışmaları sırasında çeşitli teknolojilerden faydalanılır.  Geliştirilen kameralar, ışıklar ve kablosuz iletişim araçları gibi yeni teknolojiler sayesinde, arama kurtarma çalışmaları daha hızlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Termal kameralar ise en önemli yardım araçlarından biridir.

Termal kameralar kızılötesi enerjiyi detektör çipine odaklayan bir optik sistemden oluşur. Sensöre iletilen kızıötesi enerji ışınlarından renk haritası oluşturulur ve her sıcaklık değeri farklı bir renk alır. Bunun sonucunda, ekranda renk skalasından oluşan görüntü elde edilir. Sıcak yerler koyu kırmızı, soğuk yerler ise maviye yakın görünür. Enkaz altındaki kişi etrafındaki bölgeyi ve havayı ısıttığı için yaşam belirtileri olması durumunda bulunduğu bölge çevresine göre farklı renkte görünür.

Bir diğer örneğimiz NASA’nın enkaz altında kalanları tespit eden teknolojisi FINDER. Bu cihaz enkaza doğru düşük enerjili mikrodalga ışınları yayarak geri yansıyan ışınlar sayesinde enkaz altında kalmış insanların yaptığı küçük titreşimler, hareketler ve hatta kalp atışlarının yarattığı hareketi algılayabiliyor. Matematiksel hesaplamalarla milimetrik yer tespiti yapılabiliyor.

Arama kurtarma çalışmalarında kullanılan bir başka teknoloji ise duvar arkası radardır. Ultra geniş bant sinyallerinin çarptığı yüzeyden geri yansıması kullanılarak duvar arkasındaki hareketleri hedefler saptanabiliyor.

Teknolojileri kullanarak arama kurtarma çalışmalarına katkıda bulunan bazı firmalar şu şekilde:

Vodafone Romanya arama kurtarma operasyonlarını hızlandırmak amacıyla farklı bir çözüm yolu buldu. Dronları mobil sinyal kapsama alanı genişleticisi olarak kullandı. Mobil şebekenin olmadığı yerlerde kaybolan kişilere mobil sinyal sağlamak amacıyla dronlara baz istasyonu ekipmanı yerleştirdi. Bu sayede, ekipman uydu ile direk iletişime geçip 5G sinyallerini 10 kilometre yarıçapına kadar iletebiliyor. O bölgede bulunan herkes operatör fark etmeksizin veri ağına bağlanıp arama ve görüntü aktarımı yapılabiliyor. Eğer telefonda Vodafone’un kendi uygulaması yüklü ve konum erişimine izin verilmişse yetkililer isabetli bir şekilde konum tespiti yapabiliyor.

Teledyne FLIR tarafından geliştirilmiş olan FirstLook adlı zırhlı robot enkaza girerek ses, görüntü ve sensör verisini kurtarma ekiplerine aktarıyor. Paletli yapısından dolayı enkaz içerisinde engelleri rahat bir şekilde aşarak hedefine ulaşabiliyor, ters döndüğünde ise kendini düzeltebiliyor.

Savox’un üretmiş olduğu Delsar canlı arama sensörü, çökmüş binaların altında kalmış canlı insanların tespitini sağlayan sismik/akustik dinleme cihazdır. Cihaza bağlı olan, ses dinleme sensörleri birbirinden uzak ve aynı yönü gösterecek şekilde yerleştiriyor. Cihaz çalıştırıldığında ses ve titreşim verilerini alarak cihazın ekranında sesin geldiği yönü gösteriyor. Enkaz altında kalan birisi, bir yere vurarak ses çıkardığında alıcılarla bunu tespit ediyor.

Belçikalı araştırmacılar Tanzanya’da arama-kurtarma operasyonlarında kullanılmak üzere fare eğitiyorlar. Asıl amaçları mayın aramak olan fareler, 10 haftalık bir eğitimden sonra enkaz altında kalmış insanların tespiti için hazır hale geliyor. Eğitim süresince engellerle dolu odalarda bulunan bir insanın yanına gittiğinde ve kendi üzerindeki düğmeye bastığında ödül maması veriliyor. Bu sayede, bir insan gördüklerinde kendi üzerlerindeki düğmeye basmayı öğreniyorlar. Üzerlerinde kamera, mikrofon ve GPS bulunuyor.

İlkyardım yapılırken hastaya doğru teşhisin yapılıp hastaneye yönlendirilmesi büyük önem taşıyor. Gelişen teknolojiler sayesinde hastanelerde bulunan büyük cihazların birçoğunun portatif alternatifleri üretiliyor.  Bu cihazların bazıları ise şu şekilde:

• AliveCor firması tarafından üretilen “Kardia” isimli taşınabilir ekg cihazı, insan kalp aktivitesini bluetooth aracılığıyla telefona gönderilen sinyallerle takip etmenizi sağlıyor.
• iHealth firmasının kompakt ürünleri ise tansiyon ölçümünü anında telefonunuza yansıtıyor.
• Viatom’un ürettiği Checkme cihazı sayesinde ise vücut sıcaklığı, kan oksijen miktarı ve kalp atış bilgisi gibi sağlık bilgilerine kolay bir şekilde erişebiliyorsunuz.
• Philips’in ürettiği Lumify isimli portatif ultrason cihazı sayesinde de hastaneye gitmeden ultrason çekilebiliyor.
• Amadeo-P firmasının üretmiş olduğu portatif X-ray cihazları acil durumlarda kullanılabiliyor.