10 Mar 10 Breakthrough Technologies 2021
MIT Technology Review 2021 yılının çığır açan teknolojilerini yayınladı. Yayınlanan rapora göre bu teknolojilerin, gelecekte önemli etkilerinin olması bekleniyor.
İşte raporda yer alan teknolojilerin bir özeti:
Messenger RNA vaccines
Gündemimizi meşgul eden Koronavirüs salgınına karşı en etkili aşıların temeli mRNA’ya dayanıyor. mRNA aşılarının kolay ve hızlı bir şekilde değiştirilebiliyor olması Koronavirüs mutasyonlarının etkilerini azaltma noktasında umut vadediyor. Messenger RNA ayrıca HIV gibi gen hastalıklarına ve vücudun kanserlerle savaşmasına da yardımcı olabiliyor.
GPT-3
Yapay zeka dünyasında, GPT-3 olarak bilinen teknoloji, büyük bir heyecana neden oldu. OpenAI tarafından geliştirilen GPT-3, insan veya makine dili gibi bir dil yapısına sahip içerikler oluşturmada bugüne kadar en iyi sonuçları veren yapay zeka modelidir. GPT-3, önceden eğitilmiş algoritmaları kullanarak metinler oluşturabilir.
OpenAI ekibi, internette herkese açık veri kümelerininden toplanan yaklaşık 570 GB metinsel veri ile GPT-3’ü eğittiğini açıkladı. GPT-3, dil yapısına sahip olan her şeyi oluşturabilir; bu, soruları yanıtlayabileceği, makaleler yazabileceği, uzun metinleri özetleyebileceği, çeviri yapabileceği ve bilgisayar kodu oluşturabileceği anlamına geliyor. Daha teknik olarak ifade etmek gerekirse, GPT-3, şu ana kadar geliştirilmiş en büyük yapay sinir ağı olma özelliğini taşıyor.
TikTok recommendation algorithms
2016’da Çin’de piyasaya sürülmesinden bu yana TikTok, dünyanın en hızlı büyüyen sosyal ağlarından biri haline geldi. Milyarlarca kez indirilen ve yüz milyonlarca kullanıcıya ulaşan TikTok, bu başarısını TikTok recommendation algoritmalarına borçlu. TikTok recommendation algorithms ile kullanıcıların kişiselleştirilmiş birçok içerik türünü keşfetme kolaylığı, uygulamanın şaşırtıcı büyümesine katkıda bulundu. Diğer sosyal medya şirketleri de artık bu özellikleri kendi uygulamalarında kullanmak için çalışıyorlar.
Lithium-metal batteries
Elektrikli araçların pahalı olmaları ve şarjının tamamı dolu olduğu halde gidebildiği mesafenin kısıtlı olması gibi dezavantajlar, lityum iyon pillerin sınırlamalarıyla ilgilidir. Bu konu üzerine çalışmalar yapan bir Silikon Vadisi girişimi, elektrikli araçları daha cazip hale getirebilecek bir batarya geliştirdiklerini açıkladı.
QuantumScape tarafından geliştirilen batarya lityum metal olarak adlandırılıyor. İlk test sonuçlarına göre, batarya bir aracın menzilini %80 artırabiliyor ve hızlı bir şekilde yeniden şarj edilebiliyor.
Data trusts
Teknoloji şirketlerinin kişisel verilerimizi yeterince güvende tutamadığı herkes tarafından biliniyor. Son yıllarda birçok kez kişisel verilerimizin sızdırılması, saldırıya uğraması veya satılması durumu gündeme geldi. Data trusts, bu duruma alternatif bir yaklaşım sunuyor. Data trusts ile hükümetler, kişilerin kişisel verileri toplayan ve yöneten kurumlar veya kişiler görevlendiriyor. Bu yapının süreçleri ve işlevi hala tam anlamıyla netleşmiş olmasa da gizlilik ve güvenlikle ilgili uzun süredir devam eden sorunlara potansiyel bir çözüm sunabilir.
Green hydrogen
Hidrojenin temiz bir şekilde yanması, karbondioksit yaymaması, yoğun enerjiye sahip olması, depolanabilmesi ve benzin veya dizelin yerine geçebilen sıvı yakıt şeklinde kullanılabilmesi en önemli avantajlarıdır. Bu avantajlarının yanı sıra maliyetlerinin fazlalığı kullanımı zorlaştırıyor. Gelişen teknolojiyle birlikte güneş ve rüzgar enerji üretiminin hızla düşen maliyeti, yeşil hidrojenin artık daha ucuz olabileceği anlamına geliyor.
Digital contact tracing
Dijital temas takibinin temelinde akıllı telefon uygulamaları veya özel geliştirilmiş donanımlar, belirli bir zamanda yolları kesişen kişilerin kaydını tutmak için GPS veya Bluetooth sinyallerini kullanıyor. Koronavirüs geçtiğimiz yıl yayılmaya başladığında dijital temas takibinin salgının önlenmesinde yardımcı olabileceği konusu gündeme gelmişti. Ancak dijital temas takibi, virüsün yayılmasında tahmin edildiği kadar etkili olamadı.
Hyper-accurate positioning
Günümüzde GPS teknolojisi 5-10 metre aralığında doğru konumu gösterebiliyor. Bu sebeple GPS’in özellikle kapalı alanlarda yeterli olmadığını biliyoruz. Hyper-accurate positioning Teknolojileri ise birkaç santimetre veya milimetre seviyesinde doğruluğa sahip olabiliyor. Bu durum, heyelan uyarılarından teslimat robotlarına veya otonom araçlara kadar birçok alanda yeni imkanlar sunabiliyor.
Ülkeler de bu teknoloji üzerinde çalışmalarına devam ediyor. Çin’in BeiDou küresel navigasyon sistemi Haziran 2020’de geliştirildi. Sistem dünyadaki herkes için 1,5-2 metre arasında konumlandırma doğruluğu sağlayabiliyor.
Remote everything
Ortaya çıkan Koronavirüs salgını dünyayı ve insanları birbirinden uzaklaşmaya zorladı. Dünyanın dört bir yanındaki şirketler, çalışanlarının evden çalışabildiği ortamları hızlıca oluşturdu. Okullarda çevrimiçi eğitimler verilmeye başlandı.
Multi-skilled AI
Son yıllarda yapay zeka alanında ciddi gelişmeler yaşandı. Yapay zeka becerilerini geliştirmeye yönelik umut verici yaklaşımlardan biri Multi-skilled AI oldu. Multi-skilled AI görme veya ses tanıma özelliği gibi bugüne kadar geliştirilen tüm yapay zeka özelliklerini bir araya getirmeyi hedefliyor. Bu sistem ile birlikte yapay zeka, insana benzeyebilir mi? sorusu gündeme geliyor. Görebilen, hissedebilen, duyabilen ve iletişim kurabilen bir robot çok uzağımızda değil.